Τι είναι τα Βιτρώ

Διακοσμητικά Βιτρώ

η ιδανική συνύπαρξη γυαλιού και φωτός

της Ελένης Αθανασιάδου Μορφολόγου Διακοσμήτριας

 

Η τέχνη τον βιτρώ, συγγενική προς το ψηφιδωτό και τη ζωγραφική, έχει ως βασικό υλικό το γυαλί, το οποίο αποτελεί την επιφάνεια έκφρασης του καλλιτέχνη. Το βιτρώ ίσως αποτελεί το μοναδικό έργο τέχνης που το φως, για να φθάσει στο θεατή, πρέπει να περάσει μέσα από αυτό σε αντίθεση με άλλα έργα, που τα βλέπουμε λόγω αντανάκλασης του φωτός επάνω στην επιφάνεια τους.

Πρόκειται για μια ιδιόμορφη τεχνική, η οποία είναι ικανή να αποδώσει τέλεια όλα εκείνα τα στοιχεία που προϋποθέτουν ένα έργο τέχνης. Ο μοναδικός τρόπος με τον οποίο συνδυάζεται το γυαλί με το φως συνθέτει μια μορφή τέχνης με πολύ βαθιές ρίζες μέσα στο χρόνο.

Σε μια πολύ απλή μορφή το χρωματιστό γυαλί το βρίσκουμε στα κενά των καφασωτών της Ανατολής. Στο Βυζάντιο το συναντάμε σε μια πιο εξελιγμένη μορφή, η οποία συνίσταται τόσο στο χρησιμοποιούμενο γυαλί όσο και στη μέθοδο κατασκευής, την τεχνική υφή και τη χρήση. Σημαντικό δείγμα της τέχνης αυτής αποτελούν τα χρωματιστά παράθυρα της Αγίας Σοφίας. Στη Δύση, πέρα από την τεχνική της κατασκευής και το χρωματισμό των γυαλιών που ακολουθεί ανάλογη πορεία, θα προστεθεί και η χρήση μολυβιού ως συνδετικού στοιχείου, ενός υλικού εύκαμπτου που συγκρατεί και ακολουθεί τέλεια τις γραμμές του έργου.

Τα πρώτα ολοκληρωμένα βιτρώ φέρουν παραστάσεις και σύμβολα μέσα από την Αγία Γραφή. Πέρα από τη θρησκευτική τους αποστολή ωστόσο διαδραματίζουν και ρόλο λειτουργικό, καθώς καλύπτουν τα μεγάλα ανοίγματα που δημιουργούνται στους τοίχους των ιερών ναών και άλλων μεσαιωνικών οικοδομημάτων που ακολουθούν τον ίδιο αρχιτεκτονικό ρυθμό.

Στην κοσμική τους πορεία τα βιτρώ προβάλλουν με ανάλογα θέματα σε ανάκτορα, πύργους και επαύλεις βασιλέων και αριστοκρατών της εποχής, καθώς επίσης και σε δημόσια κτίρια, όπως συμβαίνει με τα περίφημα βικτωριανά βιτρώ. Σε ό,τι αφορά τον ελλαδικό χώρο, τα πρώτα ελληνικά βιτρώ τα βρίσκουμε στα αρχοντικά της Σιάτιστας, της Μακεδονίας και άλλων γειτονικών περιοχών.

Στη διαχρονική του πορεία το βιτρώ αλλάζει θεματολογία με την εμφάνιση της Art Nouveaux. Οι αρχιτέκτονες εκτιμούν ιδιαίτερα την αισθητική του παρουσία και συμβολή και το εντάσσουν πλέον ως βασικό στοιχείο στη σύνθεση της κατοικίας. Μοναδικά έργα τέχνης καμωμένα από πολύχρωμα βιτρώ κοσμούν με αισθαντική μεγαλοπρέπεια τις πόρτες, τα παράθυρα και τα διαχωριστικά κτιρίων και κατοικιών που έχουν περάσει στην ιστορία.

Όπως κάθε άλλη μορφή καλλιτεχνικής έκφρασης αναλόγως και η τέχνη του βιτρώ βρίσκεται σε διαρκή εξέλιξη. Σήμερα διανύουμε ίσως την εκπληκτικότερη περίοδο, καθώς η τέχνη του βιτρώ εμφανίζεται δυναμική, ανανεωμένη, πρωτότυπη και προσιτή όσο ποτέ. Αρχιτέκτονες και διακοσμητές, γοητευμένοι από τη μαγεία των χρωμάτων του βιτρώ, προτείνουν λύσεις με περισσότερες εφαρμογές αποδεικνύοντας έτσι τη μοναδικότητα και την αξία αυτής της συνύπαρξης γυαλιού και φωτός. Πόρτες εξωτερικές και εσωτερικές ενδύονται με ποικιλόχρωμα γυαλιά, αριστοτεχνικά σχεδιασμένα. Τα παράθυρα και οι φεγγίτες από βιτρώ φιλτράρουν το ηλιακό φως, το οποίο εισδύει στους εσωτερικούς χώρους φέροντας μαζί του το χρώμα, τη ζωντάνια και τη γοητεία της τέχνης τους, δημιουργώντας μια μοναδική ατμόσφαιρα. Με διαφορετικό τρόπο έκφρασης τα βιτρώ γίνονται πίνακες ζωγραφικής, για να καλύψουν ανοίγματα σε τοίχους ή ειδικά διαμορφωμένες εσοχές, που αντανακλούν σ' όλο το χώρο μια πανδαισία χρωμάτων και θεμάτων. Αριστουργήματα τέχνης που διακρίνονται για τη λεπτότητα της κατασκευής τους, τα χρώματα, τα πανέμορφα σχέδια και παραστάσεις είναι τα φωτιστικά, όπως απλίκες τοίχου, λάμπες επιδαπέδιες ή επιτραπέζιες, φωτιστικά οροφής και βέβαια οι περίφημες λάμπες TIFFANY' S

Το απεριόριστο της φαντασίας και η πολλαπλότητα των εφαρμογών μας δίνει κάθε δικαίωμα να διακοσμήσουμε κάποιο χώρο στο σπίτι μας με βιτρώ, γεμίζοντας τον έτσι με την ομορφιά των χρωμάτων και το φως που τα διαπερνά τονίζοντας την ύπαρξη τους. 

Ας βάλουμε λοιπόν φως στη ζωή μας, ας κολυμπήσουμε στη θάλασσα των χρωμάτων και ας αφήσουμε το γυαλί και το φως να καθοδηγήσουν τη διάθεση μας.

φωτό: ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΩΛΙΔΗΣ